Każdy z nas ma swoją własną, unikalną osobowość. Jest to jeden z powodów, dlaczego wykrywanie kłamstwa jest tak trudne. W zależności od temperamentu, charakteru oraz motywu kłamstwa reakcja i sposób kłamania będą różne dla odmiennych jednostek. Możemy wyróżnić 12 podstawowych typów osobowości i przypasować do nich możliwe motywy kłamania w zależności od charakteru kłamcy:
Posiadanie pewnego charakteru nie zmusza do kłamania z poniżej wymienionych motywów, ale może skłaniać ku nim, wobec tego osoby o takich charakterze są szczególnie narażone i ponętne na kłamstwo z tychże powodów.
10 najczęstszych motywów kłamania
- Chęć uniknięcia kary. Jest to najczęściej wymieniany motyw tak przez dzieci jak i przez dorosłych. Kara może być za występek lub za przypadkowo popełniony błąd.
- Chęć zdobycia nagrody trudnej do osiągnięcia w inny sposób. Jest to drugi w kolejności najczęściej podawany motyw zarówno przez dzieci jak i przez dorosłych.
- Chęć ochrony innej osoby przed karą.
- Chęć ochrony kogoś przed niebezpieczeństwem poniesienia fizycznej szkody. Zagrożenie w tym wypadku nie następuje na skutek popełnienia występku, ale np. dziecko będące same w domu oświadcza nieznajomemu, który prosi o otwarcie drzwi, żeby przyszedł później, ponieważ ojciec przyszedł bardzo zmęczony z pracy, śpi i prosił, żeby go nie budzić.
- Chęć zdobycia podziwu ze strony innych.
- Chęć uniknięcia niezręcznej sytuacji społecznej lub towarzyskiej, np. wymówki dotyczące zajęcia się opieką nad dzieckiem, wydostaniem się z nudnego przyjęcia towarzyskiego albo zakończenie niewygodnej rozmowy telefonicznej, ponieważ rzekomo ... coś się dzieje lub będzie działo.
- Chęć uniknięcia zakłopotania, np. przez dziecko, które mówi, że zmoczyło majtki ponieważ krzesło było mokre i nie chce się przyznać, że popuściło w majtki.
- Chęć zachowania prywatności, jeśli nie było uprzedzenia o intencji utrzymania pewnej informacji w tajemnicy.
- Chęć okazania władzy nad zachowaniem się innych.
- Chęć uniknięcia zazdrości ze strony innych oraz ewentualnych jej reakcji z ich strony.
Typ osobowości a powód kłamstwa
1. Dominujący (DOM):
Lubi: dominować, kontrolować, rządzić, zarządzać, prowadzić, sterować, kierować, wybierać, podejmować suwerenne decyzje również w imieniu innych. Lubi rzeczy oryginalne, nietknięte, z pierwszej ręki. Lubi być proszony, pytany i kiedy mu się dziękuje. Lubi wyrażać swoje zdanie i opinie. Lubi być niezależny, nieskrępowany, nie znosi jakiekolwiek formy manipulacji nim.
Nie lubi: krytyki jego zdania, opinii, wyborów, decyzji i postanowień; rozkazów, nakazów, zakazów, poleceń, radzenia mu, zależności, podporządkowania.
Reaguje: przekornie, buntem, odmową, zaprzeczeniem, wycofaniem się lub innym wyborem, gdy jest niewłaściwie traktowany (zwykle przez innego DOM); zaś gdy właściwie traktowany, łatwiej okazuje łaskę, pomoc i hojność.
Często mówi: ja, mój, my, nam, myślę, uważam, według mnie, moim zdaniem, według mojej opinii, masz rację, (nie) zgadam się z tobą, (nie) chcę, (nie) potrzebuję, zdecydowałem, wybrałem, kontrolować, sterować, prowadzić, kierować, programować, zamawiać, rekomendować, polecać, niezależny, oryginalny, nowy (w sensie nietknięty) oraz inne zwroty i określenia dotyczące podjętych wyborów i decyzji oraz wyrażania własnego zdania na jakiś temat itp.
Kłamie: celem szybszego dojścia lub utrzymania władzy lub uniknięcia niechcianego wyboru.
2. Maksymalista (MAK):
Lubi: dążyć do ekstremalnych, unikalnych, pełnych ferworu rzeczy, właściwości, działań i uczuć, stawiać sobie ambitne cele, wysoko poprzeczkę (zwykle spóźnia się i nie wyrabia na czas), optymizm, wspaniałe wizje i cele. Lubi być naj-... w różnych dziedzinach życia, osiągnięciach, miejscach i celach.
Nie lubi: przywiązywać wagę do drobiazgów, pesymistów.
Reaguje: niechęcią, znudzeniem i odrzuceniem, gdy ktoś męczy go jego zdaniem nieistotnymi szczegółami, drobiazgami itp.
Często mówi: duży, więcej, większy, super, wspaniały, ogromny, maksymalny, szybki, mocny, lepszy, wielki, wysoki, wyżej, przymiotniki i przysłówki w stopniu wyższym i najwyższym; wszelkiego rodzaju superlatywy rozpoczynające się od naj-, hiper-, super- oraz inne określenia odnoszące się do ekstremów; zwroty wyrażające optymizm i dążenie do trudnych celów: nie ma problemu, uda się, poradzę sobie, osiągnę, zrobi się itp.
Kłamie: celem przyspieszenia realizacji swoich wizji, planów i zamierzeń.
3. Inspirujący (INS):
Lubi: szukać i odnajdywać inspirację w nowych, niecodziennych, ciekawych rzeczach, właściwościach, działaniach, aranżacjach, układach, asocjacjach, systemach, relacjach, uczuciach, zachowaniach, pomysłach i koncepcjach; inspirować i zaskakiwać innych; spontaniczność, niespodzianki. Lubi być nieskrępowany, spontaniczny, kreatywny, wolny od sztywnych reguł.
Nie lubi: usystematyzowanego sposobu bycia i działania, stereotypów, ustalonych sekwencji, reguł i sztywnych planów, braku inspiracji w otaczającym go otoczeniu, domu, pracy, zadaniach do wykonania itp.
Reaguje: intuicyjnie, spontanicznie, kreatywnie, ma zwykle wiele pomysłów.
Często mówi: pomysł, idea, niespodzianka, zagadka, sekret, tajemnica, niespodziewany, nieznany, nowy, rewolucyjny, inspirujący, zainspirować, godny uwagi, niesamowity, fantastyczny, ciekawy, interesujący, czarujący, magiczny, dziwny, zagadkowy, tajemniczy, marzyć, wymyślić; jakby tak, co to masz, co to takiego, pokaż mi to, skąd to wziąłeś, skąd to masz, to jest ciekawe, gdzie to kupiłeś itp.
Kłamie: celem uzupełnienia często nie pamiętanych faktów przez wykorzystanie swoich umiejętności twórczych, uniesienia i inspiracji.
4. Odkrywczy (ODK):
Lubi: odkrywać, dotykać, obserwować, słuchać, oglądać, próbować, penetrować, integrować, sprawdzać nowe, nieznane, zagadkowe, tajemnicze lub niezrozumiałe rzeczy, właściwości, działania, relacje, zachowania itp. oraz dyskutować, rozmawiać i prowadzić rozważania na temat takich rzeczy. Lubi być z ciekawymi ludźmi, w ciekawych miejscach i sytuacjach, gdzie może wciąż coś odkrywać i poznawać.
Nie lubi: nudzić się oraz braku możliwości odkrywania czegoś nowego i ciekawego w swoim otoczeniu i pracy.
Reaguje: zmianą środowiska lub pracy, gdy nie dzieje się nic ciekawego i odkrywczego w jego otoczeniu; bardzo dużo pyta i dopytuje się.
Często mówi: ja, dlaczego, odkryć, wyjaśnić, sprawdzić, porównać, rozpoznać, sklasyfikować, zrozumieć, relacje, związki, powiązania, zależności, powody, przyczyny, skutki, nowy, nieznany, niezwykły, ciekawy, interesujący, relacje, badać; zagadka; chciałbym zapytać, możesz mi wyjaśnić, chciałbym zrozumieć, powiedz mi jak itp.
Kłamie: celem wydobycia, wyłudzenia, przedostania się do ciekawych informacji.
5. Weryfikujący (WER):
Lubi: kontrolować jakość i adekwatność; rozróżniać, odróżniać, porównywać, klasyfikować, weryfikować rzeczy, właściwości, działania i relacje oraz kontrolować, sprawdzać, znajdywać różnice, niezgodności, sprzeczności, uchybienia, braki, niekompletność, pomyłki, wady i błędy; mówić o swoich spostrzeżeniach, co często odbierane jest jako krytyka, przycinki itp. Lubi być doceniony za swoje krytyczne uwagi i spostrzeżenia; konsekwentny, dokładny i prawdomówny.
Nie lubi: lekceważenia jego krytycznych uwag i spostrzeżeń.
Reaguje: konfrontacyjnie, jeśli nie jest wysłuchany i jego uwagi nie są traktowane poważnie lub są lekceważone czy odrzucane; łatwo neguje.
Często mówi: nie, błąd, pomyłka, wada, dziura, niedokładność, krzywe, nierówne, zepsute, niedbałe, różnica, nieprecyzyjny, jakość, opuszczono, popatrz, spójrz, przyjrzyj się, porównaj, zweryfikuj, sprawdź, zwróć uwagę, naprawić, poprawić, posprzątać, sprostować, wyprostować i inne określenia mające na celu zwrócić uwagę na pewne niedoskonałości albo przywrócić lub doprowadzić do poprawnego stanu rzeczy lub działań.
Kłamie: nie ma zamiaru kłamać, gdyż kłamstwo jest sprzeczne z jego naturą wykrywania sprzeczności, natomiast lubi je ujawniać.
6. Systematyczny (SYS):
Lubi: systematyzować, organizować, porządkować, sortować, klasyfikować, formować, układać coś w jakimś porządku, np. sekwencji lub chronologii; wyliczać, planować, sporządzać harmonogramy, reguły postępowania, normy, standardy, modele itp.
Nie lubi: nieuporządkowania, braku systematyczności, nie dotrzymywania terminów, niezaplanowanego działania, działać bez zaplanowania i przygotowania wszystkiego.
Reaguje: sprzeciwem, gdy mu ktoś nagle zmienia jego plany lub gdy nie ma czasu na zaplanowanie działań. Najpierw planuje, a dopiero potem przystępuje do działania.
Często mówi: na początku, po pierwsze, po drugie, po trzecie, …, na końcu, w końcu, teraz, najpierw, później, wcześniej, miejsce, czas, porządek, nieporządek, bałagan, zaplanować, ustalić, posortować, uporządkować, ułożyć, systematyzować, grupować, klasyfikować, poziom, krok, chronologicznie, po kolei, w kolejności, na czas, o godzinie, o której, umówić się (w odniesieniu do miejsca lub czasu); rozpocznę od, zakończę na, w jakim miejscu, gdzie itp.
Kłamie: celem ochrony swoich planów przed nieusystematyzowanymi i niezorganizowanymi przełożonymi, którzy mogliby zaburzyć realizację jego planów.
7. Asekuracyjny (ASE):
Lubi: asekurować, zabezpieczać, ubezpieczać, otrzymywać gwarancje i zapewniać ochronę; prewencję, ostrzeganie przed niebezpieczeństwami, zagrożeniami i ryzykiem; przewidywać trudności, problemy i zagrożenia. Lubi być zawsze ubezpieczony, zabezpieczony i mieć awaryjne plany działania „tak na wszelki wypadek”, „na czarną godzinkę”.
Nie lubi: lekceważenia jego ostrzeżeń, braku gwarancji i możliwości asekuracji.
Reaguje: domaga się gwarancji, pyta o możliwości ubezpieczenia, szuka „dziury w całym”.
Często mówi: ale, problem, uważaj, niebezpieczeństwo, zagrożenie, ryzyko, zaufany, (nie)bezpieczny, (nie)zabezpieczony, (nie)ubezpieczony, asekurować, gwarantować, gwarancja, pewny, pewność, sprawdzony, sprawdzić, przewidywać, rozważny, roztropny, ostrzegać, przestrzegać, alarm; być pewnym czegoś, otrzymać gwarancje, czy dają państwo na to gwarancję, czy można towar zwrócić, ile lat gwarancji itp.
Kłamie: celem uniknięcia przewidywanego niebezpieczeństwa lub zagrożenia, jeśli jego argumenty nie docierają w trakcie jego ostrzeżeń.
8. Oszczędny (OSZ):
Lubi: oszczędzać, utylizować, ekonomiczność, nierozrzutność, eksploatować i ponownie wykorzystywać zasoby, kupuje takie rzeczy, które będzie można wykorzystywać ponownie i dzięki temu zaoszczędzić na ponownych zakupach.
Nie lubi: braku oszczędności, rozrzutności, nie wykorzystywania możliwości lub zasobów do końca, pozostawiania resztek, niewykorzystanych odpadów, najlepiej, żeby odpadów i nieużytków w ogóle nie było.
Reaguje: oburzeniem na rozrzutność i marnotrawstwo, napomina osoby rozrzutne i marnotrawne, wskazuje na możliwość lub konieczność wykorzystania posiadanych zasobów lub możliwości do końca. Może być nawet skąpy i mieć węża w kieszeni, ale nie jest to normą dla tego typu.
Często mówi: oszczędny, oszczędnie, oszczędzać, ekonomicznie, ponownie wykorzystać, przetworzyć, odzyskać coś z czegoś, zaadaptować (to co jest), nie zostawiać resztek, odpadów, zutylizować itp.
Kłamie: celem uniknięcia marnotrawstwa, nieoszczędności lub celem zaoszczędzenia na czymś lub kimś.
9. Harmonijny (HAR):
Lubi: dążyć do harmonii, ugody, łagodzenia, godzenia się, symbiozy pomiędzy rzeczami, ludźmi i działaniami; dostrajanie i dopasowywanie do sytuacji, rzeczy i ludzi nawet kosztem pewnej straty lub niedogodności. Chce żyć w zgodzie i harmonii z innymi.
Nie lubi: wyrażać swojego zdania, jeśli może być kontrowersyjne i prowadzić do kłótni; mówić „nie”, odmawiać, sprzeciwiać i zaprzeczać.
Reaguje: ściemnianiem, zmiękczaniem, zdrabnianiem, „mydleniem oczu”, załatwianiem „w białych rękawiczkach”, „owijaniem w bawełnę”, unika konfliktów nawet pewnym kosztem (ustępstwo, strata) lub stosując kłamstwo, ściemnianie lub wymówki albo pokazując zależność decyzyjną od innych osób, dużo się uśmiecha i przytakuje niezależnie od tego czy się zgadza z rozmówcą. Odwleka w mowie trudne kwestie, które mogą być powodem konfliktu.
Często mówi: tak, dobrze, zgadzam się, niech tak będzie, nie ma problemu, potwierdzam, przyjdę, zrobię, mało, troszeczkę, delikatnie, niedużo, prawie, lekko, chyba, prawie i inne wtrącone słowa, poprzedzające w mowie jakąś trudną do wypowiedzenia dla nich kwestię; używa wiele zdrobnień i zmiękczeń celem załagodzenia konfliktowych lub kontrowersyjnych spraw lub sytuacji, np. pieniążki, fakturkę, problemik, mały dług; „święty spokój”.
Kłamie: celem uniknięcia konfliktu, kłótni, sprzeczki, waśni. Najczęściej stosuje "bezpieczną" wersję kłamstwa - "białe kłamstwo" które jest alternatywą dla "owijania w bawełnę".
10. Empatyczny (EMP):
Lubi: słuchać i wczuwać się myśli i uczucia innych; rozmawiać, pogadać, spotkania towarzyskie; odsłaniać siebie, swoje intencje przed innymi oczekuje tego samego od innych; zwierzać się, zwierzenia innych.
Nie lubi: gdy ktoś nie ujawnia swoich intencji, nie odsłania się, nie daje się poznać, gdy nie może kogoś „rozgryźć”; od razu przechodzić do sedna sprawy.
Reaguje: delikatnie, wrażliwie, czule, próbując przewidywać reakcje innych; jest osobisty, szybko przechodzi na „ty”, zależy mu na szybkim zbliżeniu. Jest rodzinny, osobisty, wrażliwy, czuły i empatyczny.
Często mówi: miły, dzieci, rodzina, pies, piesek, kot, kotek, rybki, konik i inne zwierzęta domowe, zranić, ty, dla ciebie, o tobie, wy, dla was, o was, cierpienie, nieprzyjemny, dlaczego, intencje, powód, przyczyna, zwierzyć, otworzyć serce, odsłonić, ujawnić, ponieważ, dlatego bo, gdyż, bo, żeby, ażeby, sympatyczny, osobisty, kondolencje, współczuję, rozumiem; przykro mi, powiedz mi o [swoim problemie], jak się masz, chciałbym cię zrozumieć oraz stosuje wiele osobistych wtrąceń, dygresji; stosuje też zdrobnienia celem zmniejszenia dystansu: słówko, chlebuś, bułeczki, masełko, synuś, braciszek, imiona: Aniu, Madziu, Basiu zwracając się do kogoś itp.
Kłamie: celem uniknięcia niemiłej dla kogoś sytuacji, emocji itp., gdyż sam rozumie, jakby się w takiej sytuacji czuł (ocenianie wg swoich przekonań i ze swojego punktu widzenia – niekoniecznie słusznie). Często stosuje "bezpieczną" wersję kłamstwa - "białe kłamstwo".
11. Zadaniowy (ZAD):
Lubi: od razu przechodzić do wykonania zadań, sedna sprawy, meritum problemu, mówić na temat, rzeczowo; szybko przechodzić do konkluzji, zakończyć jedno zadanie przed przystąpieniem do następnego, zachować dystans.
Nie lubi: dygresji, osobistych wtrąceń, tracenia czasu na mówienie o swoich intencjach, szybkich zbliżeń do innych osób; gdy ktoś owija w bawełnę, męczy go rozwlekanie mowy, dygresje, osobiste wtrącenia, owijanie w bawełnę, a nawet nadmierna uprzejmość.
Reaguje: pospieszaniem, zniecierpliwieniem, gdy ktoś nie mówi na temat. Jest konkretny, rzeczowy, skupiać się nad merytoryczną stroną problemu lub zadania.
Często mówi: zadanie, sprawa, praktycznie, konkretnie, dokładnie, sedno, istota, meritum, jądro, kwintesencja, rdzeń, konkluzja, szybko, szybciej, przyspieszyć, pospieszyć, efektywnie, skończyć, zakończyć, dokończyć, zamknąć, załatwić, z głowy, przerywać; co masz (konkretnie) na myśli, o co ci (dokładnie) chodzi, przejdź do sedna sprawy, przejdźmy do meritum, nie przerywaj mi, chcę skończyć, chcę to mieć już z głowy itp.
Kłamie: gdy chce ochronić wykonywanie swoich zadań przed osobami rozpraszającymi go innymi wg niego nieistotnymi sprawami.
12. Równoważący (RÓW):
Lubi: równoważyć, kalibrować, ważyć, justować, porównywać, odmierzać, dzielić równo i utrzymywać rzeczy w równowadze; rozsądzać, rozstrzygać, stosować zasady, reguły i regulaminy, które uznał za sprawiedliwe lub dobrze zrównoważone; równouprawnienie, sprawiedliwość.
Nie lubi: niesprawiedliwości, braku równowagi lub równości; braku możliwości wyważenia, wyrównania, porównania i rozsądzenia.
Reaguje: bardzo konsekwentnie, samokrytycznie, odnosząc się do sprawiedliwości i równowagi. Stara się być sprawiedliwy i konsekwentny.
Często mówi: równowaga, przeciwwaga, przewaga, sprawiedliwość, kompensata, rekompensata, zrekompensować, odwdzięczyć się, oddać, spłacić, zwrócić, dokładnie oceniać, mierzyć, ważyć, szacować lub opisywać, kalibrować, porównać, wyrównać, właściwie, uczciwie, sprawiedliwie, reguła, zasada, prawda, konsekwentny, konsekwencje, równo itp.
Kłamie: celem ukrycia prawdy przed niesprawiedliwymi działającymi z premedytacją ze złych pobudek, żeby nie wyprowadzić ich z błędu, żeby dotknęła ich kara.
A z jakiego powodu Wam zdarza się najczęściej kłamać?
0 komentarze:
Publikowanie komentarza
Wpisz swoje imię, wybierając pole NAZWA z listy. Możesz komentować za pomocą konta FB, klikając Facebook Comment. Dodając komentarz, akceptujesz regulamin strony.